رونمایی از سامانه پایگاه جامع میراث مکتوب علوم و فنون

به گزارش پگاه خبر؛با حضور دکتر پیمان صالحی معاون پژوھشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دکتر محسن شریفی مدیرکل دفتر برنامه ریزی و سیاست گذاری امور پژوھشی وزارت عتف، از پایگاه جامع میراث مکتوب علوم و فنون در مرکز منطقه ای در راستای تحقق تولید،پشتیبانی ھا و مانع زدایی ھا در خدمات رسانی به جامعه علمی کشور در تاریخ ۱۸ بھمن ۱۴۰۰ رونمایی شد.
در این جلسه، دکتر محمدجواد دھقانی رییس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC)،دکتر پیمان صالحی معاون پژوھشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دکتر محسن شریفی مدیرکل دفتر برنامه ریزی و سیاست گذاری امور پژوھشی وزارت عتف، دکتر محمد موذنی رییس دانشگاه معین استان فارس، دکتر محمدمھدی علویان مھر رییس دانشگاه صنعتی شیراز، نماینده استاندار فارس، ھیئت رئیسه ISC و برخی مدیران گروه ھای ISC حضور داشتند.
دکتر دھقانی ضمن تبریک ایام ا… دھه مبارک فجر انقلاب اسلامی گفت: نسخه ھای خطی بخش مھمی از میراث مکتوب اسلام و ایران به شمار می آیند. مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری (رایسست) در راستای تحقق اھداف متعالی و انجام رسالت خود در حمایت از آموزش و پژوھش و ایجاد دسترسی به جامع ترین منابع اطلاعاتی چندزبانه علمی و فنی در سطح ایران و منطقه، و ھمچنین گزینش، تھیه و سازماندھی دانش مکتوب داخلی و منطقه ای در حوزه علوم و فنون در ایران، در حدود سال ۱۳۸۲ اقدام به خریداری مجموعه میکروفیش ھای مربوط به نسخ خطی موجود در کتابخانه بریتانیا نموده است.
وی افزود: مجموعه نسخ خطی عربی کتابخانه بریتانیا طبق توضیحات ارائه شده در«راھنمای موضوعی نسخ خطی عربی در کتابخانھ بریتانیا» در سطح جھان به عنوان یکی از بزرگ ترین و بھترین مجموعه ھا در اروپا و آمریکای شمالی مشھور است. گنجینه ھای متعدد و منحصربه فردی که در آن موجود است و وسعت دامنه موضوعی آن، این مجموعه را به عنوان یکی از مھم ترین مجموعه ھای میراث مکتوب در حوزه علوم، فرھنگ و تمدن اسلام و ایران در جھان مطرح کرده
است. این مجموعه شامل حدود ۱۴۰۰۰ عنوان نسخه خطی (حدود ۴۶۰۰۰ میکروفیش، بیش از چھار و نیم میلیون صفحه) در ۴۰ حوزه موضوعی در زمینه ھای علوم و فنون، علوم انسانی، معارف اسلامی و … است.
رییس ISC در ادامه گفت: طراحی «پایگاه جامع میراث مکتوب علوم و فنون» در مرکز منطقه ای از سال ۱۳۹۹ و در ابتدا با دیجیتال سازی مجموعه میکروفیش ھای نسخ خطی عربی خریداری شده
از کتابخانه بریتانیا آغاز شد. چشم انداز طراحی این پایگاه و دغدغه اصلی آن، نه صرفاً دیجیتال سازی و نمایش منابع میراث مکتوب، بلکھ احیای این منابع و بازنمون محتوای غنی و اصیل آن ھا به منظور کاربرد مؤثر در بدنه آموزشی و پژوھشی کشور و ھمچنین استناد به این منابع
ارزشمند توسط پژوھشگران در کنار سایر منابع اطلاعاتی کنونی، از طریق ایجاد شبکه جامع اطلاعات نسخ خطی است.
وی افزود: برای طراحی این پایگاه، در گام اول با توجه به تعلق این پایگاه به «مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری»، حوزه ھای علوم و فنون، شامل پزشکی، نجوم، ریاضیات، جغرافیا،علوم غریبه، دایره المعارف ھا، و جُنگ ھا برای فھرست نویسی و دروندھی اطلاعات در نظر
گرفته شد که البته در فاز تکمیلی طرح، سایر منابع علوم و فنون نیز مبتنی بر دانش شناسی تحلیلی به این پایگاه افزوده خواھد شد و مجموعه موجود نیز از طریق ھمکاری و ارتباط با سایر مراکز ذیربط گسترش خواھد یافت.
دھقانی ادامه داد: فرآیند طراحی پایگاه با شناسایی بالغ بر ۷۰ عنصر فراداده ای برای توصیف و بازنمون نسخ خطی، با ھمکاری کارشناس نسخ خطی انجام شد تا بتواند بیشترین اطلاعات مفید را در مورد ھر نسخه در اختیار کاربران قرار دھد. طراحی این پایگاه در ھفت مرحله شامل «شناسایی و سازماندھی میکروفیش ھای نسخ خطی، شناسایی عناصر فراداده ای برای توصیف نسخ خطی، شناسایی نرم افزار مناسب و طراحی پایگاه، دیجیتال سازی مجموعه میکروفیش ھا، مستندسازی و فھرست نویسی نسخ خطی، ورود اطلاعات نسخ خطی در پایگاه، و ویرایش اطلاعات واردشده درپایگاه» انجام شد.
وی ادامه داد: این طرح، دستاوردھای ارزشمندی ھمچون ایجاد بانک اطلاعاتی نسخ خطی، تجھیز و راه اندازی واحد نسخ خطی در مرکز منطقه ای، ایجاد زمینه ھای ھمکاری با سایر مراکز نسخ خطی در کشور، برگزاری کارگاه ھای آموزشی و آموزش نیروی انسانی در حوزه نسخ خطی را به ھمراه داشت.
رییس ISC گفت: طراحی این پایگاه و دسترس پذیر نمودن مجموعه ارزشمند نسخ خطی کتابخانه بریتانیا و سایر منابع علمی و فنی اصیل که در حال افزوده شدن به مجموعه موجود است، می تواند جایگاه مرکز منطقه ای را برای دسترسی کاربران به مجموعه میراث مکتوب در سطح ایران و منطقه افزایش داده و نقش بسزایی در توسعه دامنه فعالیت ھا و خدمات مرکز منطقه ای و گسترش پوشش منابع اطلاعاتی آن داشته باشد.
ھمچنین این پایگاه علاوه بر ارائه خدمات به گروه ھای مختلف کاربران، با فراھم نمودن دسترسی برخط به متن کامل نسخ خطی می تواند به عنوان پشتوانه ای آموزشی و پژوھشی برای مراکز علمی و پژوھشگران کشور مورد استفاده قرار گیرد.
این پایگاه ھم اکنون از طریق آدرس
ir.ac.ricest.search://httpدر دسترس عموم قرار دارد.
در ادامه این جلسه دکتر پیمان صالحی معاون پژوھشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ضمن تبریک ایام خجسته دھه فجر گفت: در وزارت عتف استراتژی ھایی ھمچون مرجعیت علمی و دیپلماسی علم و فناوری جھت پیشبرد ھرچه بیشتر اھداف مطرح می باشد.
وی افزود: احیا، گردآوری، ساماندھی و طبقه بندی این میراث مکتوب بسیار کار ارزشمندی می باشد که توسط این سازمان انجام شده است. ھمچنین در دسترس بودن این مستندات برای پژوھشگران
داخلی و خارجی بسیار اھمیت زیادی دارد. امید است این طرح ھا در فازھای بعدی ارتقا یابد تا گنجینه ای از این نسخ را داشته باشیم.

انتهای پیام/ابراهیم عباسی