انرژی خورشیدی یکی از مهم‌ترین منابع انرژی‌های تجدیدپذیر می‌باشد. میزان تابش انرژی خورشیدی در نقاط مختلف جهان متغیر بوده و در کمربند خورشیدی زمین بیشترین مقدار را داراست. کشور ایران نیز در این کمربندی واقع شده است و مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از تجهیزات خورشیدی در ایران مناسب بوده و می‌تواند بخش قابل […]
انرژی خورشیدی یکی از مهم‌ترین منابع انرژی‌های تجدیدپذیر می‌باشد. میزان تابش انرژی خورشیدی در نقاط مختلف جهان متغیر بوده و در کمربند خورشیدی زمین بیشترین مقدار را داراست. کشور ایران نیز در این کمربندی واقع شده است و مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از تجهیزات خورشیدی در ایران مناسب بوده و می‌تواند بخش قابل توجهی از انرژی مورد نیاز کشور را تأمین نماید.
ایران بـا وسعـت حدود ۱,۶۴۸,۰۰۰ کیلومتـر مربـع در عرض جغرافیایی ۳۹- ۲۵ درجه شمالی و دارا بودن متوسط ساعت آفتابی سالانه بیش از ۲۹۰۰ ساعت در کنار قرارگیری در محدوده پتانسیل بالای خورشیدی، از پتانسیل کافی به‌منظور بکارگیری سلول‌های فتوولتائیک و تولید برق پاک با استفاده این سیستم‌ها برخوردار می‌باشد. این در حالی است که در برخی از مناطق به‌دلیل شدت تابش بالاتر، کاهش غبارهای محلی و تسهیل دسترسی به زمین پتانسیل فنی مذکور به پتانسیل فنی و اقتصادی مناسب تبدیل شده است.
بر اساس مطالعات صورت گرفته به دلیل شاخصهای تابش خورشیدی، احداث نیروگاه‌های فتوولتائیک خورشید، در نواحی جنوبی و مرکزی ایران از جمله بخش شرقی استان بوشهر، قسمت جنوبی استان فارس، کل استان هرمزگان، محدوده جنوبی استان کرمان و سیستان و بلوچستان و قسمت‌هایی از استان‌های یزد و اصفهان که متوسط تابشی بیش از ۵/۵ کیلووات ساعت بر مترمربع دارند دارای توجیه اقتصادی بسیار بالا و توان تولید انرژی بیشتری است و این امر سبب شده تا این نواحی همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران بخش خصوص قرار گیرد.
بر اساس آخرین آمار، مجموع ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک بهره‌برداری شده در استان فارس برابر رقم ۸۴٫۵۲ مگاوات است که مشتمل بر ۱۰ نیروگاه خورشیدی به ظرفیت تجمعی ۶۷٫۶ مگاوات، یک نیروگاه زیست‌توده به ظرفیت ۱٫۰۶۵ مگاوات، یک نیروگاه بادی به ظرفیت ۰٫۶۶ مگاوات و ۲ نیروگاه برق-آبی به ظرفیت ۱۲٫۲۵ مگاوات و همچنین تعداد ۳۳۱ سامانه مقیاس کوچک خورشیدی (پشت بامی) به ظرفیت تجمعی ۲۰۲۱ کیلووات می‌باشد.
گفتنی است که نزدیک به ۷۰٫۵۲ مگاوات از مجموع ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر نصب شده در استان فارس تنها در دولت دوازدهم توسعه یافته است.
آمار کشوری نیروگاه های تجدیدپذیر
در حال حاضر تعداد ۱۳۱ نیروگاه تجدیدپذیر در مقیاس مگاواتی به ظرفیت مجموع ۸۲۴ مگاوات در کشور به بهره‌برداری رسیده و ۸۲۱ مگاوات دیگر نیز در دست احداث می باشد. از این تعداد، ۶۳ نیروگاه آن از نوع خورشیدی به ظرفیت ۳۹۳ مگاوات و ۲۰ نیروگاه بادی با ظرفیت حدود ۳۰۲ مگاوات می‌باشند. مابقی نیروگاه‌ها شامل نیروگاه های برق- آبی کوچک با مجموع ظرفیت ۱۰۵مگاوات، زیست‌توده با مجموع ظرفیت ۱۰٫۵ مگاوات و بازیافت تلفات حرارتی از فرایندهای صنعتی با مجموع ظرفیت ۱۳٫۶ مگاوات می باشد. همچنین تاکنون تعداد ۴۰۳۸ نیروگاه خورشیدی در مقیاس کیلوواتی و به صورت سامانه های پشت بامی انشعابی با مجموع ظرفیت ۴۵۷۰۲ کیلووات در سطح کشور به بهره برداری رسیده است. شایان ذکر است که بیش از ۷۱۸ مگاوات از مجموع ظرفیت یاد شده در دولت تدبیر و امید اجرا گردیده است.
همچنین بر اساس قراردادهای مبادله شده و پیشرفت فیزیکی گزارش شده پروژه‌ها، مجموع ظرفیت قابل پیش‌بینی برای نیروگاه‌های تجدیدپذیر جهت بهره‌برداری تا پایان دولت دوازدهم ۵۴۵٫۵۵ مگاوات پیش‌بینی شده است.
توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر تا کنون منتج به تولید بیش ۴۷۳۹ میلیون کیلووات‌ساعت برق شده است، که از این میزان، سهم برق تولیدی متعلق به نیروگاه‌های خورشیدی و بادی بترتیب ۴۷ و ۳۷ درصد بوده و مابقی مربوط به نیروگاه‌های تولید برق از پسماند و منابع برق‌آبی کوچک می باشد.با توجه به شرایط اقلیمی و شاخصهای فنی تابشی خورشیدی و بادی، بیش از ۶۰% برق حاصل از نیروگاه‌های تجدیدپذیر در ماه‌های گرم سال تولید می‌شود، که این موضوع انطباق زیادی با الگوی مصرف برق در کشور داشته و می تواند علاوه بر کمک به پیک سائی موجب کاهش حجم سرمایه گذاری کلان در شبکه برق به منظور پاسخگویی به توان مورد نیاز شبکه در ساعات پیک نیز گردد. از سوی دیگر با توجه به امکان تولید و مصرف برق منابع تجدیدپذیر درهمان محل، می‌توان با کاهش مسیر انتقال در شبکه های توزیع و فوق توزیع موجب کاهش تلفات شبکه شد. براساس محاسبات انجام شده احداث ۸۲۴ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر در کشور تا کنون توانسته موجب کاهش ۶۵ مگاواتی تلفات در شبکه برق نیز شود.
نیروگاه‌های تجدیدپذیر علاوه بر مزایای اقتصادی و فنی یاد شده دارای مزایای اجتماعی و زیست محیطی فراوانی بوده و در صورت وجود زیرساخت‌های لازم، موجب رونق در منطقه نیز می‌شوند. به نحوی که با بکارگیری نیروگاه‌های تجدیدپذیر در کشور تا کنون از انتشارسالانه ۳۲۳۲ هزارتن آلاینده‌های زیست‌محیطی گلخانه‌ای در کشور جلوگیری شده که این امر کمک زیادی به حفظ محیط زیست کشور و کاهش آلودگی هوا نموده است. از سوی دیگر با توجه به چالش‌های ناشی از خشکسالی های پیاپی و تنش‌های آبی در سال‌های اخیر و در نتیجه کاهش منابع آبی تجدیدپذیر کشور احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر توانسته تا این زمان از مصرف ۱۰۴۳ میلیون لیتر آبی که معمولاً در نیروگاه‌های حرارتی برای تولید برق مورد نیاز است، جلوگیری نماید.
یکی دیگر از مزایای منابع تجدیدپذیر جایگیزی آنها به جای سوخت‌های فسیلی و امکان تولید محصولات پتروشیمی با ارزش افزوده بالاتر از سوخت‌های فسیلی می باشد. بدین ترتیب احداث نیروگاه های تجدیدپذیر در کشور توانسته تاکنون از مصرف معادل ۱۳۴۶ میلیون متر مکعب گازطبیعی صرفه‌جویی نماید.
ایجاد اشتغال با توجه به جمعیت جوان و متخصص در کشور یکی دیگر از مزایای نیروگاه های تجدیدپذیر به شمار می آید. امروزه مشاغل نیروگاه های تجدیدپذیر در مجموعه مشاغل سبز در جهان به شمار می آیند که توانسته‌اند استانداردهای ایمنی و امنیتی- بهداشتی در محیط کار را با بالاترین امتیازهای موجود تامین نمایند به نحوی که مجموع ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر به بهره برداری رسیده در کشور که اغلب آنها در مناطق محروم و کم برخوردار نیز قرار دارند، تا کنون باعث ایجاد مشاغل مستقیم و غیرمستقیم به تعداد ۳۲۴۲۶ نفر گردیده است.
توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر تا کنون با جذب ۱۴۳۰۰۰ میلیاردریال سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در تمام استان‌های کشور صورت گرفته است که با حمایت‌های به‌عمل‌آمده از سوی دولت تدبیر و امید و در راستای ارتقاء توان تولید داخلی، در حال حاضر تعداد ۱۶۰ شرکت خصوصی تولیدکننده تجهیزات نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک نیز در کشور نیز ایجاد شده و در حال فعالیت می‌باشند و این موضوع در سالی که بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری سال جهش تولید نام گذاری شده می تواند از دستاوردهای مهم و کلیدی وزارت نیرو در حوزه تجدیدپذیر و بهره وری محسوب گردد.
