به گزارش پگاه خبر،ویروس کرونا تمام بازارهای جهان را تحت تاثیر قرار داده است. در شرایط حاضر، استفاده از اتانول به عنوان ماده ضدعفونی کننده کاربرد بسیاری دارد. هرچند که قیمت جهانی اتانول پس از مدتی از شروع کرونا کاهش یافت اما در کشور ما به دلیل وجود مشکلات در بخش تامین و توزیع نوسانات […]
به گزارش پگاه خبر،ویروس کرونا تمام بازارهای جهان را تحت تاثیر قرار داده است. در شرایط حاضر، استفاده از اتانول به عنوان ماده ضدعفونی کننده کاربرد بسیاری دارد. هرچند که قیمت جهانی اتانول پس از مدتی از شروع کرونا کاهش یافت اما در کشور ما به دلیل وجود مشکلات در بخش تامین و توزیع نوسانات قیمتی بسیاری دارد. برای حل این معضل می توان یک شبکه توزیع رسمی و تحت نظارت وزارت بهداشت در حوزه تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی ایجاد کرد و یا از استارتاپ ها برای بهبود بهره وری در شبکه توزیع، کاهش قیمت و افزایش رفاه مصرف کنندگان استفاده کرد.
ضرورت و اهداف پژوهش
مشکلات و چالش هایی در بخش تامین و توزیع مواد ضدعفونی کننده وجود دارد که ناشی از نوسانات قیمتی آن هاست. در بحران کرونا مشکل چرخه تامین و توزیع کالا بیشتر دیده می شود به دلیل اینکه با جان مردم ارتباط دارد به طوری‌که با شیوع و افزایش مبتلایان به این بیماری تقاضا برای مواد ضدعفونی کننده و ماسک ها در سراسر کشور افزایش یافت و بازار این مواد نخستین بازاری است که با همه گیر شدن کرونا و ترس از ابتلا به این بیماری و با هجوم مردم برای خرید این کالاها با تلاطم رو به رو شده است.
صنعت پتروشیمی با تولید مواد ضدعفونی کننده و تجهیزات، یکی از بازیگران اصلی تولید تجهیزات مقابله با ویروس کرونا شناخته می شود. تغییرات قیمت اتانول (الکل طبی) به عنوان رکن اصلی مواد ضدعفونی کننده در شرایط بحران کرونا مسئله‌ای است که مورد اهمیت است.
اتانول
اتانول یا الکل اتیلیک یا اتیل الکل با فرمول شیمیایی C۲H۵OH با بوی خاص و آتش گیری یکی از انواع الکل است که در صنایع مختلف اعم لوازم آرایشی و بهداشتی، موادغذایی، پتروشیمی، دفاعی و… کاربرد زیادی دارد. این الکل از تخمیر قند در غیاب اکسیژن ایجاد می شود. مبدا این قند می تواند محصولاتی مانند چغندر، سیب زمینی، نیشکر، ذرت و گندم باشد.
با توجه به شرایط کرونایی حاضر و گستره کاربرد این الکل، امروزه تقاضای زیادی را برای جوامع ایجاد می‌کند. این نوع الکل را می توان با دو روش پتروشیمیایی (هیدراسیون یا به عبارتی احیای غیرمستقیم و یا احیای مستقیم گاز اتیلن) و زیستی تولید کرد که به آن بیو اتانول می‌گویند. شباهت اصلی اتانول تولیدی به روش پتروشیمیایی (اتانول سنتزی) با بیواتانول این است که مورد اول جزء مواد و انرژی های تجدیدناپذیر با منشأ فسیلی به شمار می آید؛ درصورتی که بیواتانول، سوختی تجدیدپذیر با منشأ غیرفسیلی محسوب می شود.
کاربردهای اتانول
اتانول چه زیستی باشد چه شیمیایی، به عنوان یک ماده آلی کاربردهای فراوانی مانند نوشیدنی های الکلی، حلال، ماده اولیه در سنتز مواد شیمیایی، سلول های سوختی و سوخت دارد.
- استفاده از اتانول به عنوان حلال
اتانول بعد از آب مهم ترین حلال است. کاربردهای تجاری اصلی اتانول به عنوان حلال در مواد ضدعفونی کننده ساخت مواد آرایشی و بهداشتی، محصولات شوینده، دارو و… است. استفاده از اتانول به عنوان ماده اولیه در سنتز مواد شیمیایی اتانول جهت ساخت مواد مختلفی مانند استالدهید، اتیلن، گلیکول اتر، سرکه و … استفاده می شود.
- استفاده از بیواتانول در سلول های سوختی
اتانول برای تولید گرما و قدرت در سلول های سوختی استفاده می شود. سلول های سوختی توسط ترکیبی از سوخت هیدروژن و اکسیژن از هوا برای تولید انرژی الکتریکی، بخار آب و حرارت به عنوان محصولات جانبی، عمل می کنند. تعدادی از سلول های سوختی می توانند از بیواتانول مانند سوخت های فسیلی استفاده کنند که ممکن است جهت تبدیل آن به هیدروژن به یک اصلاح کننده نیاز باشد.
- استفاده از اتانول به عنوان سوخت
بیواتانول یکی از امیدوارکننده ترین سوخت های زیستی و تنها جایگزین قابل استفاده برای سوخت های فسیلی است. برای مثال تعهد اتحادیه اروپا بر اساس سندهای موجود در زمینه ارتقاء سوخت های زیستی برای حمل و نقل تا سال ۲۰۱۰ ، ۵.۷۵ % از کل سوخت حمل و نقل بوده است که تا سال ۲۰۲۰ این میزان را به ۱۰ % افزایش داده است.
عرضه کنندگان اصلی اتانول و جایگاه ایران در این صنعت
اتانول زیستی در میان سوخت های زیستی بیشترین سهم تولید و مصرف را دارد. دو کشور آمریکا و برزیل که اتانول زیستی را از ذرت و نیشکر تولید می کنند، به تنهایی ۸۰ % تولید جهان و حدود ۷۵ % مصرف جهانی اتانول زیستی را به خود اختصاص داده اند و بعد از این دو کشور، اتحادیه اروپا، چین، کانادا و هند قرار دارند. نزدیک به ۳۰ شرکت در صنعت بیواتانول ایران مشغول به کار هستند که ماده اولیه اصلی این کارخانه ها، ملاس نیشکر و یا ملاس چغندر قند است. باتوجه به اینکه ایران منابع انرژی فسیلی فراوانی دارد و قیمت آن ها بسیار ارزان است، تولید و مصرف سوخت های زیستی دارای توجیه اقتصادی نیست. در حالت کلی، صنعت اتانول به سه فاکتور اصلی وابسته است.
- سیاست های انرژی دولت ها
- اقتصاد مواد اولیه تولید اتانول (به طور عمده ذرت)
- فناوری های نوظهور و موقعیت های رقابتی آن ها در برابر اتانول
مقایسه قیمت داخلی و جهانی اتانول
کشور ما یکی از تولیدکنندگان بزرگ الکل در منطقه است. در ایران ۲۳ کارخانه فعال تولید الکل داریم که حدود ۳۵۰ هزار لیتر الکل به صورت روزانه تولید می شود و اگر فقط نصف این مقدار، تبدیل به فراورده های ضدعفونی گردد کل نیاز کشور به راحتی تامین می شود. ولی متاسفانه شاهد اختلاف قیمت حداقل ۵ برابری قیمت رسمی فروش الکل در کارخانه های الکل سازی با بازار سیاه هستیم.
قیمت جهانی اتانول پس از گسترش شیوع کرونا در جهان فقط از تاریخ ۲۵ بهمن ماه تا ۲ اسفند صعودی بود و پس از آن قیمت از ۱.۳۶ دلار به ۱.۱۶ دلار کاهش یافت؛ این کاهش قیمت حتی از قیمت زمان مشابه اتانول در سال قبل نیز کمتر شد و نشان می دهد افزایش قیمت داخلی چندان متاثر از قیمت جهانی نیست.
عرضه اتانول در بحران کرونا
اتانول از جمله کالاهایی است که از نظر تولید، فروش و قیمت تحت نظارت شدید دولت بوده و با برچسب اداره امور اقتصادی و دارایی فروخته می شود. بنابراین این کالا از نظر فروش با سایر کالاها متفاوت است و از نظر قیمت نیز نمی تواند دررقابت قرار گیرد چرا که با قیمت تعیین شده به فروش می رسد.
زنجیره تامین، شامل تامین مواد اولیه، حمل مواد اولیه به محل تولید، انبار کردن مواد، استفاده از مواد اولیه برای ساخت کالاها، توزیع کالاهای تولید شده و در نهایت رسیدن کالا به دست مصرف کننده است که باعث می شوند تا مواد اولیه به کالاهای نهایی تبدیل شوند و به دست مشتری برسند. کشور تا پایان مرحله تولید اتانول مشکلی ندارد و مشکلات در زنجیره تامین از توزیع شروع می شود که باعث می شود واسطه گران و دلالان به روش های گوناگون اعم از احتکار و عرضه قطره ای جنس به بازار موجب اختلال در تکمیل زنجیره تامین می شوند.
جمع بندی
با شیوع کرونا استفاده از مواد ضدعفونی کننده و اتانول افزایش یافته است و باعث شده نوسانات قیمتی در بازار بوجود بیاید. افزایش قیمت داخلی اتانول به دلیل رشد قیمت جهانی، کمبود تولید در داخل و یا بخاطر شیوه قیمت گذاری مبتنی بر تقاضا نبوده بلکه نقصان موجود در زنجیره تامین اتانول در داخل می باشد. ساختار نامناسب نهاد حکمرانی و نظام مدیریت بازار و تعیین قیمت کالاها، عدم بهره مندی از صرفه های مقیاس از مهمترین عوامل ناکارآمدی محسوب می شوند که باعث افزایش هزینه تمام شده خدمات توزیعی می شود.در صورت وجود شبکه توزیع رسمی شفاف و قابل رصد مانند حوزه دارو در این حوزه و تدوین قانون جامع توزیع در کشور می توان بر این مشکلات غلبه کرد.
انتهای پیام/
